Mesec borbe protiv raka prostate: Važna je rana dijagnostika

U borbi protiv raka prostate ključni su rana dijagnostika, pravovremena i adekvatna terapija

Novembar je mesec posvećen muškom zdravlju i borbi protiv raka prostate. Širom sveta se organizuju se aktivnosti sa ciljem da se javnost informiše o karcinomu prostate i podstakne društvo da uradi što više na ranom otkrivanju i što efikasnijem lečenju ove bolesti.

S obzirom na prevalenciju raka prostate među muškarcima, verovatno je da će u nekoj fazi njenog života ženin partner, otac, brat ili druga bliska osoba u njenom životu biti pogođena bolešću. Zbog toga je važno da se svi, pa žene, edukuju o raku prostate.

Ove godine, mesec borbe protiv raka prostate se u Srbiji obeležava pod sloganom “ŽIVI MUŠKI I ZAKAŽI PREGLED – REŠENJE POSTOJI”.

Udruženje medikalnih onkologa Srbije (UMOS) želi da skrene pažnju na ovu bolest i da istakne značaj redovnih pregleda kod urologa, jer rana dijagnoza utiče na tok i prognozu bolesti.

Kako rak prostate utiče na život muškarca?

Rak prostate je jedan od vodećih uzroka obolevanja i umiranja od malignih bolesti muškaraca. U Evropi je najčešći karcinom kod muškaraca, a u Srbiji je po učestalosti, odmah iza raka pluća i debelog creva. Godišnje oboli oko 2300 muškaraca, a bitku sa bolešću izgubi preko 1000 pacijenata.

Nekolko je faktora koji utiču na nastanak ove zloćudne bolesti: starija životna dob, nasledni faktor, kao i etnička pripadnost (pripadnici crne rase su izloženiji ovoj bolesti od ostalih) i na njih se ne može uticati. Ali su izbalansirana zdrava ishrana i fizička aktivnost, koje se preporučuju kao faktori koji povoljno deluju na opšte zdravlje, svakako poželjni i kao odredjeni vid smanjenja rizika od oboljevanja od raka prostate.

Kada se rano otkrije, rak prostate se može izlečiti. Muškarci stariji od 50 godina, treba jedanput godišnje da urade PSA test, i da odu na pregled kod urologa, a, ukoliko u porodici imaju slučajeve ovog karcinoma, trebalo bi i pre 45. godine da se podvrgnu odgovarajućim pretragama.

Ova bolest retko daje rane simptome, ali se može pojaviti poremećaj u kvalitetu mokrenja – otežano i učestalo mokrenje, noćno mokrenje, smanjenje jaćine mlaza, kao i krv u mokraći.  U uznapredovaloj fazi bolesti javljaju se bolovi 8u kosrtima, pre svega karlice.

Povišena vrednost PSA u krvi ne mora da znači da muškarac ima rak prostate, već to može biti posledica benignog uvećanja prostate ili zapaljenskog procesa, i zato je važno da urolog obavi pregled (digitorektalni pregled, ultrazvuk) i proceni rizik za razvoj raka prostate. Ukoliko se posumnja na ovu bolest, radi se biopsija prostate, a, ako se patohistološki potvrdi rak, procenjuje se uznapredovalost bolesti, pacijent se upućuje na konzilijum gde iskusni klinički stručnjaci donose odluku o najboljem načinu lečenja.

Lečenje raka prostate

Samo lečenje raka prostate zavisi od stadijuma i agresivnosti bolesti, životnog doba i zdravstvenog stanja pacijenta, ali i od njegovih želja i očekivanja.Karcinom može biti lokalizovan samo u prostati, regionalno proširen na okolne limfne čvorove, ali se može otkriti i u fazi kada je več uznapredovao, metastatski, kada se putam krvi i limfe širi u kosti, jetru, pluća ilidruge organe.

Ukoliko je tumor lokalizovan u prostati, niskog je rizika i pacijentu se mogu ponuditi tri opcije lećenja:

-aktivno praćenje uz redovne preglede urologa

– radikalna prostatektomija, odnosno, odstranjenje cele prostate, što predstavlja zlatni standard u lečenju ranog karcinoma

– radioterapija koja se primenjuje samostalno ili u kombinaciji sa hemijskom kastracijom.

Hirurška kastracija, koja podrazumeva odstranjivanje testisa i hemijska kastracija koju čine lekovi koji blokiraju stvaranje muških hormona, predstavljaju tzv androgen deprivacionu terapiju (ADT), višedecenijski primarni pristup u lečenju metastatskog karcinoma prostate. Na žalost, tokom ove terapije, bolest gotovo uvek uznapreduje u kastraciono rezistentnu fazu.

Zbog toga u evropskim i svetskim preporukama, u ovoj fazi bolesti, androgen deprivaciona terapija više nije standard, već se koristi njena kombinacija sa hemioterapijom ili inovativnim lekovima koji deluju na androgene receptore (tzv ARTA lekovi).

Toga je neophodno da pacijentima bude dostupna inovativna, dokazano efikasna terapija i u fazi hormonski osetljivog metastatskog karcinoma prostate, jer ona suštinski odlaža progresiju bolesti i značajno produžava preživljavanje, uz očuvanje kvaliteta života, kao i socijalne i radne aktivnosti pacijenata.

Istovremeno, ovom terapijom se smanjuju troškovi nege i lečenja kasnijih komplikacija bolesti kao što su koštani prelomi i kompresija kičmene moždine.

Udruženje medikalnih onkologa i njihovi istaknuti predstavnici ove akcije, dr Davorin Radosavljević, predsednik UMOS-a i rukovodilac Klinike za medikalnu onkologiju Instituta za onkoligiju i radiologiju Srbije, prof.dr Zoran Džamić, profesor na Medicinskom fakultetu u Beogradu i direktor Klinike za urologiju Univerzitetskog kliničkog Centra Srbije i dr Nada Rašković, medikalni onkolog iz Instituta za onkologiju i radiologiju Srbije iznose najvažniji zaključak da je rano prepoznavanje raka prostate i njegovo lećenje uz ranu intenzifikaciju terapije, od velikog značaja, na prvom mestu za pacijente, a svakako i za kompletan zdravstveni sistem.