Pričajte sa bebom, razumeće vas

Bebe mogu da razumeju mnoge reči koje odrasli govore, jer je njihov mozak sposoban da ih obradi, tvrde naučnici.

Objedinjujući najnovije tehnologije magnetske rezonance (MR) i magnetoencefalografije (MEG), naučnici Univerziteta „Kalofornija“ u San Dijegu dokazali su da deca malo starija od godinu dana obrađuju reči služeći se istim moždanim strukturama kao i odrasli.

Istraživači su otkrili da deca ne samo da obrađuju reči u vidu zvukova, već mogu shvatiti i njihovo značenje.

U studiji, koju su proveli dr Erik Halgren – profesor radiologije, Džef Elman – profesor kognitivne nauke, kao i Katarina E. Trevis sa Odseka za neurologiju i multimodalnu dijagnostiku, navodi se da novorođenčad koriste iste moždane mehanizme kao i odrasli u razotkrivanju značenja reči, pomoću onoga što se do sada smatralo mentalnom „bazom podataka“, odnosno bazom podataka koja se neprestano ažurira sve do „odraslog doba“.

Mnogi su do sada smatrali da se novorođenčad koriste potpuno drugačijim mehanizmom za učenje reči, da učenje kreće od najjednostavnijih sklopova i prerasta u proces kojim se koriste odrasli.

Utvrđivanje područja mozga odgovornog za učenje jezika do sada nije bilo moguće zbog pomankanja dokaza koji bi ukazali na područje razvijenog mozga, u kome se ceo proces odvija.

Iako se lezije u dva dela mozga, poznate kao Bročino i Vernikeovo (frontotemporalno) područje, duže vreme povezuju s gubitkom jezičkih veština kod odraslih, iste lezije u najranijem detinjstvu ne utiču suviše na razvoj jezika.

Da bi objasnili ova razmimoilaženja, neki navode da su desna hemisfera i inferiorna frontalna regija u početku presudne za jezik, te uvrežena jezička područja u starijem dobu postaju dominantna tek sa širenjem jezičkog iskustva.

Nasuprot tome, ostale teorije upućuju na pretpostavku da plastičnost mozga novorođenčeta omogućava drugim regijama preuzimanje zadataka povezanih s učenjem jezika, ako dođe do oštećenja leve frontotemporalne regije u najranijem dobu.

Kako bi utvrdili koristi li se novorođenčad istim funkcionalnim mrežama kao odrasli u tumačenju značenja reči, istraživači su se koristili MEG-om, dijagnostikom koja meri sićušna magnetska polja koja šalju neuroni u mozgu, kao i MRI-jem u neinvazivnoj proceni moždane aktivnosti 12 – 18 meseci stare novorođenčadi.

Tokom prvog eksperimenta deca su slušala reči praćene zvukovima sličnih akustičnih osobina, ali ne i značenja – da bi bilo utvrđeno mogu li ih međusobno razlikovati. Tokom druge faze naučnici su ispitivali mogu li novorođenčad razumeti značenje tih reči.

U okviru ovoga eksperimenta, bebama su ponuđene slike poznatih predmeta, a zatim su čule reči koje su odgovarale, odnosno nisu odgovarale nazivu. Tako je sliku lopte sledio adekvatni izgovoreni termin, a nakon toga čula se reč pas.

Moždana aktivnost pokazala je da su deca uspela da ustanove neusklađenost reči i slike, što je bilo vidljivo po amplitudi moždane aktivnosti. „Neusklađene“, odnosno nepodudarne reči, evocirale su karakterističan moždani odgovor smešten u levom frontotemporalnom području, zaduženom za obrađivanje značenja reči u mozgu odraslih.

Ispitivanja su ponovljena kod odraslih ne bi li se potvrdilo da iste nepodudarne kombinacije slike/reči pokazane novorođenčadima izazivaju snažniju responzivnost u levom frontotemporalnom području.