Ove godine na Kanskom festivalu trećinu takmičarskog programa čine filmovi koje potpisuju žene rediteljke! Ovo je važan korak ka većoj rodnoj ravnoteži u prestižnoj filmskoj selekciji, naročito uzimajući u obzir da su žene autori gotovo nevidljive na crvenom tepihu u Kanu. Festival u Kanu dugo je imao reputaciju elitnog i često zatvorenog prostora za autore iz ustaljenih struktura, ali poslednjih godina pokazuje sve više spremnosti da otvori prostor za raznovrsnije glasove.
Zlatna palma u rukama žena reditelja samo tri puta
Do sada su tri žene rediteljke osvojile prestižnu Zlatnu palmu na Kanskom filmskom festivalu, ostavljajući dubok trag u istoriji svetske kinematografije. Prva je bila Jane Campion, koja je 1993. godine nagrađena za film The Piano, čime je postala prva žena rediteljka koja je ikada dobila ovu nagradu. Njen emotivni i vizuelno upečatljiv film o nemoj pijanistkinji u surovoj novozelandskoj divljini ostao je upamćen kao jedno od najvažnijih ostvarenja devedesetih.
Gotovo tri decenije kasnije, 2021. godine, Julia Ducournau je osvojila Zlatnu palmu za svoj provokativni i žanrovski neklasifikovani film Titane. Ova drama, prožeta elementima body horora i tematizacijom identiteta, donela joj je status druge žene u istoriji festivala kojoj je dodeljena ova najviša nagrada.
Justine Triet je 2023. godine postala treća žena rediteljka koja je osvojila Zlatnu palmu, zahvaljujući svom filmu Anatomy of a Fall. Njena pravno-psihološka drama o ženi optuženoj za ubistvo svog muža osvojila je i kritiku i publiku, potvrđujući rastući uticaj autorki u savremenom filmskom stvaralaštvu. Da li će se stvari promeniti ove godine?
Žene reditelji na Kanskom festivalu 2025. godine
Ove godine čak sedam žena, rediteljki, uključeno je u zvaničnu selekciju festivala u Kanu. Tu su: Kelly Reichardt (The Mastermind), Julia Ducournau (Alpha), Mascha Schilinski (Sound of Falling), Hafsia Herzi (La Petite Dernière), Chie Hayakawa (Renoir), Carla Simón (Romeria) i Lynne Ramsay (Die My Love).
Julia Ducournau
Julia je francuska rediteljka i scenaristkinja, najpoznatija po filmovima Raw (2016) i Titane (2021). Njeni radovi često istražuju teme tela, identiteta i granica ljudskog iskustva. Ducournau je prva žena koja je samostalno osvojila Zlatnu palmu na Kanskom festivalu za film Titane. U intervjuima je istakla da je njena fascinacija telom počela u detinjstvu, jer su joj roditelji, oboje lekari, dozvoljavali da čita medicinske knjige sa grafičkim prikazima ljudskog tela. Ova rani uticaji oblikovali su njen pristup filmu, koji često uključuje elemente body horora i istraživanje unutrašnjih konflikata kroz fizičke transformacije.
Carla Simón
Katalonska rediteljka čiji rad često istražuje teme gubitka, identiteta i socijalnih promena. Njen film Summer 1993 (2017) je lična priča o devojčici koja se nosi sa gubitkom roditelja, dok Alcarràs (2022) bavi se temom generacijskog sukoba u ruralnoj Španiji. Film Alcarràs osvojio je Zlatnog medveda na Berlinalu, čime je postala prva katalonska rediteljka koja je dobila ovu prestižnu nagradu. Njeni filmovi često prikazuju intimne, svakodnevne trenutke, istražujući kako lične priče odražavaju šire društvene promene.
Mascha Schilinski
Nemačka rediteljka i scenaristkinja, poznata po svom filmu Die Tochter (2017). Njena najnovija dela, Sound of Falling, prikazana su na Kanskom festivalu 2025. godine. Schilinski je odrasla u Berlinu i tokom mladosti radila kao glumica, pre nego što je odlučila da se posveti režiji. Njeni filmovi često istražuju teme porodičnih odnosa i unutrašnjih konflikata, a njen rad je prepoznat po emotivnoj dubini i pažljivom pristupu likovima.
Hafsia Herzi
Francuska rediteljka i glumica, čiji film La Petite Dernière (2025) bavi se životom mlade francusko-alžirske devojke koja se suočava sa sopstvenim identitetom i porodičnim očekivanjima. Film je adaptacija istoimenog romana Fatime Daas i premijerno je prikazan na Kanskom festivalu 2025. godine.
Chie Hayakawa
Japanska rediteljka i scenaristkinja, poznata po svom delikatnom pristupu temama odrastanja, porodičnih odnosa i društvenih problema. Njenu karijeru u filmu obeležili su kratki filmovi, a njen prvi dugometražni film, Plan 75 (2022), bavi se distopijskom temom obavezne eutanazije starijih osoba u Japanu. Film je premijerno prikazan u sekciji Un Certain Regard na Kanskom festivalu i osvojio Specijalno priznanje Caméra d’Or. Njen najnoviji film, Renoir (2025), istražuje odrastanje 11-godišnje devojčice Fuki u Tokiju krajem 1980-ih i upravo se ovo ostvarenje bori za Zlatnu palmu.
Lynne Ramsay
Škotska rediteljka, poznata po filmovima We Need to Talk About Kevin (2011) i You Were Never Really Here (2017). Njen najnoviji film, Die My Love (2025), premijerno je prikazan na Kanskom festivalu 2025. godine i izazvao je značajnu pažnju kritičara. Ramsay je prepoznata po svom jedinstvenom stilu i sposobnosti da istraži duboke emocionalne slojeve svojih likova.
Kelly Reichardt
Američka rediteljka i scenaristkinja, poznata po svom minimalističkom pristupu filmu i istraživanju života na margini američkog društva. Njeni filmovi, poput Wendy and Lucy (2008) i Certain Women (2016), često se bave temama otuđenja, borbe za opstanak i unutrašnje snage. Reichardt je prepoznata po tome što daje glas likovima koji su često zanemareni u mainstream kinematografiji. Njena najnovija režija, The Mastermind, premijerno će biti prikazana na Kanskom festivalu 2025. godine.
Foto: Pascal Le Segretain, Araya Diaz, Francois Durand, Klára Šimonová /Getty Images, Francois Durand/Getty Images, Jamie McCarthy/Getty Images for FLC
