Pesme uz koje se plakalo i radovalo: Najveći hitovi legendarnog Arsena Dedića

Kantautor Arsen Dedić (77) preminuo je juče nakon duge i teške bolesti u bolnici u Zagrebu. Njemu se u poslednjih nekoliko dana zdravlje naglo pogoršalo.

Foto: PrintScreen

Arsenije Arsen Dedić rođen je u Šibeniku 28. jula 1938. godine.

Bio je pevač, pesnik, kompozitor, aranžer, tekstopisac, kantautor i muzičar.

Arsen Dedić je autentičan začetnik autorske pesme i literarne šansone. Svojim radom je izvršio posredan, ali značajan uticaj na rok scenu u Jugoslaviji. Njegove pesme prevodili su i obrađivali mnogi izvođači, a sam je pisao za mnoge poznate hrvatske estradne umetnike.

Arsen je 1969. godine objavio svoj prvi studijski album „Čovjek kao ja“, koji osvaja naslov zlatne ploče i prodaje se u 60.000 primeraka. Muzički kritičari ovaj album smatraju jednim od najboljih Dedićevih ostvarenja u njegovoj celoj karijeri, te jednim od najboljih albuma hrvatske muzike uopšte.

Književnik Dušan Kovačević je u vreme objave navodio da je Dedić samim nazivom svog albuma, i istoimenom pesmom, dao slušaocima „legitimnost, pasoš u privatnost“. Prvi put se neko obratio u prvom licu jednine, obznanio postojanje „ja“ u vremenu u kojem je postojao kao vrlina samo kolektivni osećaj i kolektivno postojanje.

Godine 1973. Dedić je dobio sina Matiju, nakon čega je uplovio u bračnu luku sa Gabi Novak, s kojom je započeo vezu iako je bio oženjen. Kum na venčanju bio im je italijanski kantautor Gino Paoli.

Tokom 1970-ih Arsen postaje suzdržaniji, sklon ironiji i satiri te nalazi nadahnuće u svakodnevnom svetu. Dedić uskoro počinje da sarađuje sa pesnikom Željkom Sabolom, a u tom periodu pojavio se i dvostruki album „Homo volans“.

Sedamdesetih dolazi do izražaja Dedićeva sklonost scenskoj muzici, te piše pesmu za pozorište, film i televiziju. Autorska pesma ostaje njegov osnovni izraz, ali Arsen piše i primenjenu muziku, („Kad bi svi ljudi na svijetu…“) pesme za dalmatinske muzičke amaterske grupe, muziku za reklamne spotove.

Premda je još od ranih šezdesetih pisao za muzičke grupe, sedamdesetih i kasnije piše i kompozicije koje su danas gotovo postale narodne („Zaludu me svitovala mati“, „Vratija se Šime“, „Sve ti sritno bilo“, „Rodija se sin“, „Dida moj“, „Ni u moru mire“ i druge).

Sam Dedić rekao je da mu je Ines, kojoj je pesma i posvećena, priznala da ju je numera obeležila za ceo život. Naime, radilo se o likovnoj umetnici s kojom je svojevremeno bio u vezi i koja danas živi u Milanu.

Tokom osamdesetih godina Dedić objavljuje čak 14 studijskih albuma. Usledio je album „Pjevam pjesnike“, na kojem su se između ostalih našli i dueti sa Krležom, Kaštelanom, Ujevićem i Kovačićem.

Na „Naručenim pjesmama“ 1980. godine sabrao je kompozicije koje je napisao drugima, poput „Sve je to od lošeg vina“ do „Pamtim samo sretne dane“. Iste godine Dedić objavljuje i prvi studijski album sa suprugom Gabi Novak, Arsen i Gabi, uokviren završnom pesmom „Stara moja, stari moj“.

Tokom osamdesetih godina Arsen nastavlja s pisanjem pesama za decu te je 1982. godine objavio album „Arsen pjeva djeci“ („Nije lako bubamarcu“, „Čemu služe roditelji“…)

U albumu „Provincija“ iz 1984. godine Dedić je objavio kompozicije koje su kasnije redovno nalazile na spisku njegovih najboljih pesama („Djevojka iz moga kraja“, „Sve te vodilo k meni“, „Razgovor s konobarom“).

Godine 1985. potpisuje muziku za film „Antikazanova“ te u dvostrukom nosaču zvuka ironičnog imena kantautor obrađuje i objavljuje prepeve J. Brela, Leonarda Kohena, Lenona, Gina Paolija, Bulata Okudžave i drugih, ali i izvodi kompozicije koje su napisali i komponovali drugi (poput Goloba, Diklića, Britvića, Montena).

Ratne 1993. godine Dedić objavljuje album „Tihi obrt“ u kojem se dotiče ratnih zbivanja i napada na njegov rodni Šibenik, u kojem mu je tada još živela majka. Među poznatije kompozicije s albuma ubrajaju se „Mocartova godina 1991.“ „Majka hrabrost“ i „Završit ću kao Howard Hughes“.

Svoje kompizicije i pesme pisane za muzičke amaterske grupe 1996. godine Arsen sjedinjuje na kompilaciji „Ko to more platit“. Godine 1997. Dedić objavljuje nosač zvuka Ministarstvo straha (isprva pod nazivom Ministarstvo),koji je pobrao sve pohvale.

Po objavljivanju, muzički kritičari su album nazvali „remek-delom“, a profesija mu je 1998. godine dodelila Porin u kategoriji „Najboljeg albuma zabavne muzike“, te nagradu „Milivoj Korbler” (za autorsko stvaralaštvo u području zabavne muzike).
Album sadrži 14 pesama među kojima su „Seosko groblje“, „Tvoje tijelo – moja kuća“, „Ratni profiteri“, „Stari vuci“, „Čistim svoj život“, „Ruke“, te naslovna „Ministarstvo straha“.

Dedić je autor gotovo svih tekstova, osim antiratnih pesama „Seosko groblje I“ i „Seosko groblje II“ koje je napisao književnik Antun Šoljan.

U aprilu 2013. godine Arsen je s Mišom Kovačem, svojim sugrađaninom Šibenčaninom, snimio duet „Mi smo lišće s iste grane“ za koji je snimljen i spot. Iako su obojica u svojim žanrovima bili najpopularniji pevači, a detinjstvo su proveli u istoj ulici, trebalo je da prođe 48 godina da zapevaju zajedno.

Godine 2004. Dedić objavljuje i album „Na zlu putu“ s 19 pesama, nagrađen dvema nagradama „Porin“ za album godine, te najbolji album pop i zabavne muzike.

Album je refleksija Dedićevog poimanja sveta i ljudi („Ekvilibristi“, „Negve“), isečcima iz svakodnevnog života s tipičnim ironičnim odmakom („Samo da ti noge nisu hladne“) ili pak omaž ženama i prijateljima („Pjesma o Gabi Novak“, „Žena koja ne zna što hoće“, „Amigo“).

Godine 2005. u Lisinskom je održao koncert „Trokut“ s Ginom Paolijem uz gostovanje Zorana Predina, koji je objavljen na DVD-izdanju.