Sprečite komplikacije DIJABETESA

Redovnom kontrolom šećera i masnoće u krvi, održavanjem optimalne telesne težine i fizičkom aktivnošću, može se preduprediti pojava dijabetičke polineuropatije.

Dijabetična polineuropatija jedna je od najčešćih komplikacija dijabetesa. Kod čak 50% obolelih javlja se oštećenje perifernog nervnog sistema, čiji stepen i klinička slika zavise od dužine trajanja osnovne bolesti, terapije koju pacijent primenjuje i nivoa šećera u krvi. Najčešće oboljevaju išijadični živci, odnosno njihovi ogranci, ali stradaju i nervi u drugim delovima tela (ruke, noge, lice). Polineuropatija se uglavnom javlja nakon pedesete godine života, ali se može ispoljiti i ranije, pa čak i pre nego što se dijagnostikuje metabolički poremećaj. Podjednako obolevaju i muškarci i žene, a u vrlo malom procentu (oko 2%) i deca.

Uzrok nastanka
Do danas nije precizno ustanovljen tačan uzrok nastanka dijabetične polineuropatije, ali se zna koji faktori utiču na njen nastanak i razvoj:
-Poremećaj cirkulacije koji dovodi do oštećenja malih krvnih sudova
-Nagomilavanje masti u ćelijama nervnog omotača, što remeti njihovu normalnu aktivnost
-Metabolički poremećaji koji ometaju dotok belančevina, transmitera (prenosilaca) i drugih hranljivih materija u završne delove nerava
-Pušenje, konzumiranje alkohola i nepravilna ishrana imaju značajan uticaj na razvoj dijabetične polineuropatije.

Kako prepoznati poremećaj?
Polineuropatija nastaje postepeno pa u početnom stadijumu ne daje nikakve simptome. U asimptomatskoj fazi jedino lekar prilikom pregleda može primetiti oslabljen senzibilitet i snižene reflekse kod pacijenata. Najčešći simptomi koji karakterišu ovo oboljenje jesu sevanje ili mravinjanje po nogama, naročito tabanima, povremeni ili konstantni osećaj utrnulosti, utisak da su noge u čizmama ili čarapama. Mogu biti prisutni i stalni žareći nadražaji, pa čak i jaki bolovi. 

Ređe se javljaju bolovi u listovima, stopalima ili rukama. Pacijent hodanje opisuje kao vrlo neprijatno ili mučno. Nakon prvih simptoma javljaju se i ostali znaci bolesti: gube se tetivni refleksi, dolazi do utrnulosti stopala, koja se dalje širi na potkolenice, šake i celo telo. Mogu da se jave promene na koži stopala (suva, tanka koža sklona pucanju) i ranice.
Takođe, javljaju se promene na zenicama oka, koži, dlakama, noktima, poremećaj znojenja, otežana regulacija krvnog pritiska…

Prevencija
S obzirom na to da se polineuropatija prvenstveno javlja kao posledica hiperglikemije, jasno je da je jedan od najvažnijih načina prevencije održavanje normalnih vrednosti šećera u krvi. Na pojavu komplikacija uopšte kod dijabetesa, a posebno na razvoj dijabetične polineuropatije, utiču i drugi, takođe vrlo značajni faktori, kao što su pušenje, visok krvni pritisak, holesterol i nepravilna ishrana. 

U svakom slučaju, samokontrola bolesnika jeste ono na čemu se insistira i podrazumeva redovnu kontrolu kod neurologa, najmanje jednom godišnje, a ukoliko postoje bilo kakvi simptomi, i više puta tokom godine.
Fizička aktivnost takođe ima važnu ulogu u prevenciji polineuropatije. Svakodnevno pešačenje srednjim intenzitetom ili vožnja biciklom dovoljni su za održavanje zadovoljavajućeg zdravstvenog stanja i smanjenja rizika od obolevanja.
Pacijenti koji boluju od dijabetesa i polineuropatije, naročito treba da vode računa o nezi stopala. To podrazumeva redovno pranje, po mogućnosti u mineralnoj vodi i svakodnevni pregled kako bi se isključilo postojanje ranica, žuljeva, uraslih noktiju… Osim toga, preporučuje se nošenje udobne obuće i čarapa.

Dijagnostika i lečenje
Najjednostavniji način da se potvrdi dijagnoza dijabetične polineuropatije jeste podvrgavanje pacijenta EMNG-u kojom se proverava brzina provodljviosti živaca. Ovo je vrlo brza, jednostavna i precizna metoda. Najveći problem je u tome što je polineuropatija oboljenje koje u početnom stadijumu uglavnom ne daje nikakave simptome, pa se dijagnoza uspostavlja tek pošto bolest uzme maha. Zato je važno da pacijenti koji pate od dijabetesa redovno kontrolišu nivo šećera u krvi, i da jednom godišnje posete neurologa koji će uraditi neurološki i neurofiziološki pregled. 

Lečenje se sastoji u kontroli šećera i masnoća u krvi, održavanju optimalne telesne težine, te primeni medikamentozne i fizikalne terapije. Kada je reč o lekovima, najčešće se sprovodi terapija infuzijom alfa – lipoinske kiseline, koja se kasnije uzima oralno, u obliku tablete. Za smirivanje bolova koriste se karabazepin i antidepresivi. Pacijentima sa blažim oblicima ovog oboljenja daje se i kompleks B vitamina. Od pomoći u lečenju i ublažavanju simptoma mogu biti i fizikalne procedure, a primat imaju primena TENS metode i kineziterapija – vežbe koje se prilagođavaju svakom pacijentu u zavisnosti od težine oboljenja.

Izvor: Top zdravlje