Kožne bolesti često mogu delovati slično na prvi pogled, posebno kada se manifestuju crvenilom, perutanjem i svrabom. Dve najčešće dijagnoze koje izazivaju zabunu među pacijentima su ekcem (atopijski dermatitis) i psorijaza. Iako se obe bolesti manifestuju kroz hronične upale kože, između njih postoje značajne razlike u uzroku, izgledu, mestu pojavljivanja i načinu lečenja.
Šta je ekcem?
Ekcem je stanje koje najčešće počinje u detinjstvu i povezano je sa genetskom sklonošću ka alergijama, astmi ili polenskoj groznici. Uzroci mogu biti i spoljašnji – poput stresa, kontakta sa iritansima (deterdženti, sapuni, vuna) ili alergijskim reakcijama. Koža kod ekcema je suva, crvena, ispucala i intenzivno svrbi. U fazama pogoršanja može doći do vlaženja, stvaranja mehurića i krasti. Najčešće se javlja na pregibima – laktovima, iza kolena, na vratu, licu ili šakama.
Kako se manifestuje psorijaza?
Psorijaza je autoimuno oboljenje koje podstiče prekomeran rast ćelija kože. Umesto da se obnavljaju u toku mesec dana, ćelije se nakupljaju već za nekoliko dana, stvarajući zadebljane naslage. Lezije kod psorijaze su jasno ograničene, crvene, prekrivene srebrnkastim ljuspama i obično ne svrbe koliko kod ekcema. Česta mesta pojavljivanja su laktovi, kolena, donji deo leđa i teme glave, ali može zahvatiti i nokte, dlanove, tabane i zglobove (psorijatični artritis).
Koja je razlika između ekcema i psorijaze?
Iako oba stanja mogu varirati po intenzitetu i mestu pojave, vizuelne razlike su često dovoljne da dermatolog postavi početnu dijagnozu. Ekcem je obično difuzniji, manje jasno ograničen, a kod psorijaze su promene oštrijih granica i deblje. Još jedna važna razlika je uzrast. Ekcem se češće javlja kod dece, dok psorijaza najčešće počinje u ranom odraslom dobu, ali može se javiti i kasnije. Takođe, okidači su različiti – kod ekcema su to najčešće alergeni i iritansi, dok psorijazu često pogoršavaju stres, infekcije, hladno vreme i neki lekovi.
U terapiji se koriste slični pristupi: kortikosteroidne kreme, emolijensi za hidrataciju kože, fototerapija i sistemska terapija kod težih oblika. Ipak, psorijaza često zahteva jače, ciljanije lekove (poput biološke terapije), jer je u pitanju imunski posredovana bolest. U oba slučaja, samolečenje može dovesti do pogoršanja. Ako primetite promene na koži koje traju duže od nekoliko dana, postaju uporne, bolne ili se šire, najbolje je obratiti se dermatologu. Pravilna dijagnoza je prvi korak ka kontroli simptoma i poboljšanju kvaliteta života. Zaključno, iako ekcem i psorijaza mogu delovati slično, razlike u uzroku, izgledu i toku bolesti su ključne za prepoznavanje i efikasno lečenje.
Foto: cottonbro studio, Daria Liudnaya / Pexels
